Aglutynacja krwi: Jak ocenia się zgodność krwi przed przetoczeniem? Prosty mechanizm

Aglutynacja krwi jest procesem, który laboratoryjnie pokazuje, czy przeciwciała lub czynniki aglutynujące łączą się z antygenami na krwinkach czerwonych — to kluczowy wskaźnik przy ocenie zgodności krwi przed przetoczeniem. Szybka i poprawna ocena zmniejsza ryzyko ostrej hemolizy i powikłań transfuzji.

Aglutynacja krwi — jak ocenia się zgodność przed przetoczeniem

Poniżej znajduje się skondensowana procedura krok po kroku, którą stosują laboratoria transfuzjologiczne, by ocenić zgodność przed podaniem krwi. Każdy krok ma na celu potwierdzenie tożsamości pacjenta i wykluczenie obecności odpornościowych przeciwciał skierowanych przeciwko erytrocytom dawcy.

1. Pobranie i identyfikacja próbki: poprawne oznakowanie próbki i potwierdzenie tożsamości pacjenta to podstawa bezpieczeństwa transfuzji.
2. Grupa krwi ABO i Rh: określenie grupy ABO i statusu Rh (D) zarówno u pacjenta, jak i dawcy.
3. Przesiew przeciwciał (antibody screen, IAT): wykrywa przeciwciała wolne w surowicy, które mogą powodować aglutynację lub hemolizę.
4. Próba krzyżowa (crossmatch): serologiczna próba zgodności pacjent–krew dawcy (immediate spin dla prostych przypadków; antiglobulinowa przy podejrzeniu przeciwciał).
5. Wybór jednostki i dodatkowe badania: w razie wykrycia przeciwciał dobiera się preparaty wolne od określonych antygenów lub wykonuje fenotypowanie/molekularne typowanie.
6. Kontrola przy łóżku pacjenta: ostateczna weryfikacja dokumentów i etykiety krwi przed rozpoczęciem transfuzji.

Aglutynacja krwi co to

Aglutynacja krwi co to — to obserwowalne zlepianie się erytrocytów wskutek wiązania się przeciwciał z antygenami na ich powierzchni. Mechanizm opiera się na mostkowaniu przeciwciało‑antygen, co daje widoczne grudki w próbkach laboratoryjnych. W praktyce testowej aglutynacja oznacza, że dany surowiec reaguje z krwinkami, co wymaga dalszej diagnostyki przed transfuzją.

Mechanizm molekularny i znaczenie kliniczne

Połączenie przeciwciał (IgM bardziej skłonne do bezpośredniej aglutynacji) z antygenami prowadzi do aglutynacji i może uruchomić dopełniacz, powodując hemolizę. Rozpoznanie rodzaju przeciwciał (zimne IgM vs ciepłe IgG) determinuje dalsze postępowanie.

Aglutynacja krwinek przyczyny

Aglutynacja krwinek przyczyny obejmują zarówno mechanizmy immunologiczne, jak i nieimmunologiczne. Najczęstsze przyczyny to przeciwciała alloimmunologiczne po wcześniejszych transfuzjach lub ciąży oraz autoimmunizacyjne przeciwciała w AIHA.

• Przeciwciała alloimmunologiczne (np. anty‑Kell, anty‑D) po ekspozycji na obce erytrocyty. Są istotne klinicznie przy ponownych transfuzjach.
• Autoantygeny (autoimmunologiczne hemolityczne zapalenie) — prowadzą do wyników aglutynacji z własnymi krwinkami pacjenta.
• Zimne aglutyniny (IgM) związane z infekcjami, np. Mycoplasma pneumoniae. Reakcje nasilają się w niskich temperaturach.
• Zjawisko rouleaux przy wysokim stężeniu białek (np. gammapatie), które może imitować aglutynację. Rouleaux rozdziela się po dodaniu 0,9% NaCl, co pozwala odróżnić je od prawdziwej aglutynacji.

Co robi laboratorium, gdy widzi aglutynację w badaniu przedprzetoczeniowym

Po wykryciu aglutynacji laboratorium wykonuje kontrolne i pogłębiające badania, aby wyjaśnić przyczynę i ustalić bezpieczne działanie. Procedura obejmuje powtórne potwierdzenie grupy, kontrolę próbki oraz wykonanie testu autokontroli i badań na obecność przeciwciał.

• Powtórka oznaczenia ABO/Rh z niezależnej próbki. Eliminuje błąd identyfikacji.
• Autokontrola (kontakt surowicy pacjenta z własnymi krwinkami). Dodatnia autokontrola sugeruje autoimmunizację.
• Testy w warunkach ogrzewania (dla zimnych aglutynin) lub test antiglobulinowy (DAT/IAT) dla wykrycia IgG. Pozwalają określić charakter przeciwciał i ryzyko hemolizy.
• Adsorpcje, elucje, fenotypowanie lub molekularne typowanie przy skomplikowanych profilach immunologicznych. Pomagają przygotować jednostki krwi pozbawione problematycznych antygenów.

Bezpieczeństwo kliniczne i postępowanie przy niezgodności

Jeśli wynik próby krzyżowej jest niezgodny, transfuzję odracza się, chyba że sytuacja zagraża życiu — wtedy stosuje się zasady awaryjne. W nagłej potrzebie podaje się jednostkę O RhD‑ ujemną (lub zgodną zgodnie z lokalnymi procedurami) po dokładnej ocenie ryzyka.

W przypadku reakcji transfuzjogennych należy natychmiast przerwać podawanie i wykonać badania: kontrolę próbówek z krwią pacjenta i resztkami od dawcy, test bezpośredniej próby antyglobulinowej (DAT), badanie moczu pod kątem hemoglobinurii i monitorowanie parametrów życiowych. Dokładne dokumentowanie i szybka komunikacja z bankiem krwi zmniejszają dalsze szkody dla pacjenta.

Laboratorium i clinicy współpracują, by dobrać bezpieczne jednostki (antygen‑negatywne, ogrzewane przy zimnych aglutyninach) i zoptymalizować terapię.

Aglutynacja krwi jest miarodajnym sygnałem, który wymaga systemowego podejścia: poprawna identyfikacja, wykrycie i zrozumienie rodzaju przeciwciał pozwalają zaplanować bezpieczną transfuzję i zapobiec ostrym powikłaniom.